De bruidstaart
26.02.2015 - Er bestaan zoveel mooie bruidstaarten. Prachtig gedecoreerd en met mooie lagen glazuur en fondant. De gasten, en waarschijnlijk jullie zelf ook, kijken reikhalzend uit naar het aansnijden van de taart en het verorberen van een heerlijke punt. Inmiddels is het één van de belangrijkste tradities van de huwelijksdag. Een taart met meerdere laagjes hoort er helemaal bij. Maar welke symboliek schuilt hier achter?
Een stukje historie
Veel huwelijkstradities dateren al uit de Romeinse tijd, zoals het gebruik van bloemen (zie ook Het bruidsboeket). Bij dit gebruik geldt hetzelfde, al ging het er toentertijd heel wat anders aan toe. Tijdens deze ceremonies werd er door iedereen een stuk koek of brood gegeten, een confarreatio genaamd, waarvan het bruidspaar de eerste hapjes kreeg. De koek werd in stukken gebroken en deels verkruimeld boven de bruid, symbool voor vruchtbaarheid én het afstand doen van de maagdelijkheid. Volgens sommige bronnen werden in het vervolg broden op elkaar gestapeld en gesneden, eigenlijk een soort begin van de bruidstaart. Alleen werden er nog geen zoetigheden aan toegevoegd. Ook bij de Germanen kwam een dergelijke ceremonie voor en werden de opeengestapelde broden geofferd aan de goden. Brood werd namelijk - door het zaaien en oogsten van graan - als teken van vruchtbaarheid gezien. Door de tijd heen veranderden deze broden steeds meer in soorten koek, aangezien deze door de toevoegingen van noten, zaden en vruchten ‘zoeter’ smaakten. Het is overigens dan ook niet meer dan logisch dat de term ‘wittebroodsweken’ hier vanaf stamt.
Wat betreft de stap naar de bruidstaart met laagjes en verdiepingen zoals wij die kennen, doen meerdere verhalen de ronde. Zo werden gedurende de Middeleeuwen in Engeland door alle gasten koeken meegenomen die samen een grote stapel vormden, een taartachtige hoop. Een kus boven deze taart bracht geluk. Een ander verhaal is dat een Franse kok in de tweede helft van de zeventiende eeuw een soortgelijke hoop ‘koeken’ bedekt zou hebben met een glazuurlaag, om er zo een stevige massa van te maken die niet om kon vallen. Dit zou het ware begin zijn van de huidige bruidstaart. Overigens lopen de verhalen rondom deze Fransman enigszins uiteen. Volgens de ene bron heeft dit in Frankrijk plaatsgevonden, de andere bron beweert dat deze Franse chef aan het Britse hof werd geïntroduceerd om zodoende een taart te maken. Er speelt ook nog een theorie dat een Engelse kok helemaal fan was van kathedralen, de ‘St. Bride’s Church’ in het bijzonder. Zodoende maakte hij een witte taart van vijf lagen - net zoals de toren van de kathedraal - en dus mét een glazuurlaag.
De taart met verschillende laagjes is sowieso een Engels gebruik. Volgens de Engelse etnoloog Simon R. Charsley, die een boek schreef over de geschiedenis van (bruids)taarten, werd de klassieke bruidstaart met drie laagjes tijdens de regeringsperiode van Koningin Victoria geïntroduceerd (zie ook De witte bruidsjurk). Niet tijdens haar huwelijk overigens, maar die van haar dochter, de kroonprinses, in 1858. Voor het eerst werd er een witte taart op tafel gezet, feestelijk gedecoreerd met allerlei eetbare bloemen en andere versieringen. De rijke adel nam dit gebruik in de tweede helft van de negentiende eeuw over, maar pas een eeuw later werd een dergelijke taart echt gebruikelijk bij de ‘gewone’ burgerij. De witte kleur van het glazuur heeft ook nog een betekenis, want suiker was niet altijd even goedkoop. Hoe witter het glazuur op de taart uiteindelijk oogde, des te meer je bereid was om te betalen. En status was indertijd immers zeer belangrijk.
.jpg)
In Nederland
Wat we van de oude Nederlandse bruidstaarttraditie weten, is dat rond de achttiende eeuw vruchtengebak gegeten werd. Deze zoete lekkernij bestond uit witte suiker, bloem en in drank gedrenkte vruchten. Koningin Wilhelmina zorgde echter voor vernieuwing door een koninklijke Britse variant te presenteren tijdens haar huwelijk met Prins Hendrik. Wilhelmina was duidelijk geïnspireerd door deze ‘royal cakes’ die in Engeland voor het koningshuis werden gemaakt. Ook Juliana zou in 1937 een soortgelijke taart laten aanrukken. Juliana’s taart was blijkbaar zo groot dat ze, voordat zij op huwelijksreis ging, de opdracht gaf om de overgebleven stukken te verdelen over zieke kinderen in vijf verschillende ziekenhuizen. Ook in Nederland duurde het nog een geruime tijd voor deze klassieke bruidstaart gebruikt werd tijdens huwelijken. Pas rond de jaren tachtig werd dit een gewoonte.
.jpg)
Laagjestaart
Zoals we al aangaven, bestaat deze officiële bruidstaart traditiegetrouw uit drie lagen. De gebruiken hier omheen verschillen en zijn ook veranderd. Daarnaast hoort deze officiële ‘brides cake’ natuurlijk een witte glazuurlaag te hebben. Hier wordt nu ook vaak fondant voor gebruikt. Volgens de originele wetten was het zo dat de onderste laag bedoeld was voor de receptie, de andere laag om te verdelen en de bovenste diende men in te vriezen. Deze mocht pas opgegeten worden zodra het eerste kind geboren (of gedoopt) werd. Later werd het ook gebruikelijk om dit op te eten als je één jaar bent getrouwd. Nog een leuke Engelse traditie: als een bruidsmeisje een stuk taart meeneemt en dit onder haar kussen bewaart, droomt ze die nacht van haar toekomstige man.
Voorheen kwam het vaak voor dat de laagjes van elkaar verschilden. In principe bestaat de basis uit cake, room en glazuur, soms op smaak gebracht met vruchtjes, drank en of andere zoete lekkernijen. De onderste laag werd vroeger voornamelijk gemaakt van witte suiker, symbool van de liefde. Marsepein werd gebruikt in de tweede laag, een teken voor de bruidsperiode. De bovenste variant bestond voornamelijk uit vruchten, ook wel de ‘plumcake’.
Taartceremonie
Het is tegenwoordig de gewoonte dat bruid en bruidegom samen de taart aansnijden. Dit is eigenlijk de allereerste taak die zij samen als pasgetrouwd stel uitvoeren. Dit komt waarschijnlijk voort uit het ‘verkruimel’-ritueel. Overigens was het vroeger ook normaal dat de bruid dit alleen deed. Aangezien de taarten alsmaar groter werden, vloeide dit huidige ritueel er uit voort. Het is in ieder geval ook mooier om dit samen te doen. Pas nadat het bruidspaar samen van het allereerste stuk geniet, zijn de gasten aan de beurt.
Anno 2015
Ieder land, een ander gebruik? Zeker weten. In Frankrijk wordt vaak een croquembouche geserveerd: een piramide bestaande uit soesjes en versierd met karamel, chocolade en eetbare bloemen. Vroeger werd deze toren zelfs met een zwaard aangesneden, maar dit gevaarlijke ritueel is gelukkig geschrapt. Scandinavische bruidstaarten - kransakaka of kransekak(g)e genaamd - bestaan meestal uit cakeringen die worden versierd met snoep, vruchten en noten. En de gasten worden verplicht om een stukje te eten, want anders brengt dit onheil. In de Verenigde Staten is het normaal dat alle aanwezigen een stuk mee naar huis nemen. En in Oekraïne speelt het traditionele bruidsbrood nog een rol, dat onder andere gemaakt wordt van wodka. Dit brood, dat korovai heet, wordt door zeven vrouwen gebakken in het huis van de bruid.
In Nederland is het normaal geworden om je bruidstaart naar jullie eigen stijl te laten ontwerpen. Rond, recht, vierkant, piramidevorm en in allerlei kleuren. Alles is mogelijk. Binnenkort zullen we dan ook een stuk plaatsen met foto’s van de mooiste bruidstaarten, zodat je inspiratie op kunt doen. Was jouw bruidstaart bijzonder en wil je deze graag delen? Stuur ons dan een mailtje met een foto en misschien plaatsen we deze wel in het artikel.
