De witte trouwjurk
12.02.2015 - Vandaag de dag is ivory de meest gekozen teint om in te trouwen. Dit is echter niet altijd zo geweest, aangezien ‘off white’ en ‘ivory’ afgeleid zijn van het herkenbare spierwit. Waarom is wit toch zo populair om in te trouwen en waar komt dit vandaan? Wit staat symbool voor het ‘maagdelijkheid’ en ‘puurheid’. Maar oorspronkelijk was het helemaal niet zo gewoon om in het wit te trouwen. Degene die als eerste openbaar in het wit in het huwelijk trad, was koningin Victoria. We mogen haar dan ook beschouwen als grondlegger van deze traditie die minder oud is als je wellicht zou denken.
Koningin Victoria
In 1840 trouwde Koningin Victoria, toenmalig staatshoofd van het Verenigd Koninkrijk, met haar geliefde Prins Albert van Saksen-Coburg uit Duitsland. Overigens was deze Prins Albert haar neef. Zij regeerde van 1837 tot haar dood in 1901 over het Koninkrijk. Volgens de geschiedenisboeken zette zij de toon door als eerste vorstin in het wit te trouwen. Niet alleen de bruid zelf, maar ook alle bruidsmeisjes droegen witte jurkjes. En nog een mooi feitje, Victoria ontwierp de jurkjes zelf.
Victoria’s kledij
Bij koninklijke huwelijken draait het vaak om pracht en praal en dat was vroeger eveneens het geval. Het was dan ook een gewoonte om in zilveren en gouden kledij te trouwen. Victoria was de eerste vorstin die met deze traditie brak. Vergeleken met andere staatshuwelijken was één van de grootste verschillen het feit dat Victoria al staatshoofd was voordat zij trouwde. Met deze keuze maakte zij een politiek statement: hiermee toonde zij haar vorstelijke plicht aan in plaats van welvaart en rijkdom te showen. Daarnaast was er nog een ontwikkeling gaande, namelijk de Industriële Revolutie.
De technologische ontwikkelingen hadden niet alleen een goede invloed op de bevolking, er waren eveneens problemen. De verschijning van machines leidde tot grote werkeloosheid onder bekwame arbeiders, met name in de kantindustrie. Een groot deel van Victoria’s jurk bestond dan ook uit een groot stuk Honiton-kant, volledig met de hand gemaakt. Honiton is overigens een plaats in Engeland - van tegenwoordig krap 11.000 inwoners - dat in die tijd bekend stond als de grootste handelsplaats van kant. De rest van de jurk werd gemaakt rondom dit gewaad. De witte teint accentueerde dit handgemaakte deel.
De jurk was niet alleen geliefd bij Victoria. Alle gasten en getuigen smulden van haar verschijning. Aangezien het huwelijk en met name Victoria’s jurk veelvuldig in publicaties aan bod kwam, werd wit en ook het gebruik van (Honiton) kant steeds populairder. Dit werd al vlug opgepikt en zodoende trouwden steeds meer vrouwen in het wit. Het duurde overigens nog wel een tijdje voordat witte jurken betaalbaar werden. Dit huwelijk betekent overigens niet dat Victoria de allereerste dame was die in een witte jurk voor het altaar verscheen.
De periode voor Victoria’s jurk
De eeuwen ervoor vonden regelmatig huwelijken in het wit plaats, maar het was wel de gewoonte om een jurk te maken in de kleuren die op dat moment populair waren. De rijke adel kon het zich veroorloven om in het wit op te komen draven. Bruiloften waren in die tijd vaak ook gebeurtenissen om met geld te pronken en in sommige gevallen betekende de ceremonie niets meer dan dat politieke allianties en verbintenissen werden gesloten. Liefde kwam er vaak niet eens aan te pas. Dit gold overigens niet voor Victoria en Albert die wel degelijk om elkaar gaven.
De jurken moesten dan ook zo bont en sjiek mogelijk zijn, waarbij de bruiden overladen werden met sieraden en vaak ook bloemen (zie ook ‘Het Bruidsboeket’). In Italië werd tijdens de Renaissance bijvoorbeeld vaak de bruidsschat op de bruidsjurk genaaid. Brokaten gewaden die met witte en zilveren draden geborduurd waren en ook rode jurken waren tamelijk populair in West-Europa. Juist textiel, zowel de stofkeuze als techniek en ook kleur, toonde de welvaart. Want immers, hoe zeldzamer de jurk was, hoe meer aanzien de bruid, en daarmee haar familie, kreeg.
Daar kwam bij dat het niet eenvoudig was om met een witte jurk voor de dag te komen. Het was toentertijd nog niet mogelijk om stoffen te bleken. Wit was dus een zeer speciale kleur en liet absolute rijkdom zien. Kwam je in die tijd voor het altaar in een witte jurk, dan moest je dus grote rijkdom kennen. En het betekende niet per se dat je ‘zuiver’ was.
Na Victoria
Het duurde nog zo’n tien tot twintig jaar en een aantal andere staatshuwelijken voordat de witte jurk de boventoon begon te voeren. De middenklasse steeg, maar om een witte trouwjurk te kunnen betalen, diende je uiteindelijk toch rijker te zijn dan de gemiddelde burger. Pas nadat er goedkopere methoden werden gevonden om stoffen zo te bleken dat ze hagelwit oogden, werd dit betaalbaar. Het duurde uiteindelijk nog tot het begin van de twintigste eeuw, voordat de herkenbare witte jurk een vanzelfsprekendheid werd. En dat de invloeden van Victoria nog steeds merkbaar zijn, is wel dat Koninklijke huwelijken nog steeds gebaseerd zijn op die ene trouwdag in 1840.
