De kousenband
14.01.2015 - “Something old, something new, something borrowed, something blue,” is dat alom bekende gezegde dat is over komen waaien vanuit Amerika. Dit houdt in dat de bruid iets ouds en iets nieuws (de bruidsjurk bijvoorbeeld) bij zich dient te dragen, aangevuld met een geleend en een blauw item. Vaak wordt dit ook gecombineerd in de vorm van een blauwe kousenband. Wist je overigens dat dit niet eens het volledige citaat is? Eigenlijk wordt de complete regel nog aangevuld met “and a silver sixpence in her shoe,” maar de hele dag met een muntje in je schoen te moeten lopen is niet bepaald bevorderlijk voor je voeten.
Nog een leuk weetje, want de meeste mensen weten niet eens waar de kleur blauw nu precies voor staat. Oorspronkelijk is dit afkomstig uit een Bijbels verhaal en staat dit symbool voor ‘zuiverheid’ en ‘trouw’. Een bruid die een blauw stuk stof in haar jurk verwerkt of als band om haar been draagt, laat hiermee zien dat ze trouwe liefde kent voor haar man. Dit gebruik dateert al vanaf de Romeinse tijd en heden ten dage zien we de blauwe kleur nog vaak terug. Evenals de kousenband.
Het kousenbandfenomeen
Even een kleine introductie, mocht je niet helemaal bekend zijn met het fenomeen rondom de kousenband. De bruid draagt in principe niet één, maar twee kousenbanden: eentje die zij als aandenken kan bewaren, de andere om tijdens het feest weg te gooien. De traditie, zoals voornamelijk Amerika en Canada deze kennen, is overigens in Nederland ook steeds populairder aan het worden.
Op de eerste plaats worden alle ongehuwde vrouwen uitgenodigd om het bruidsboeket op te vangen. Deze gewoonte komt tegenwoordig bij veel Nederlandse huwelijken voor. Eigenlijk is het dan de bedoeling dat de bruidegom onder toeziend oog van alle gasten de kousenband verwijdert, terwijl de bruid gaat zitten. Dit mag hij gewoon met zijn handen doen, al wordt het ook vaak met de tanden gedaan: de ‘pikantere variant’. Niet voor iedereen weggelegd, want het bruidspaar (en wellicht enkele gasten) krijgt misschien wel een rood kleurtje door deze handelingen. De bruidegom werpt vervolgens de kousenband naar de mannen in het gezelschap. De gelukkige die de band weet te onderscheppen, dient deze om het been van de alleenstaande vrouw de schuiven die het bruidsboeket in handen heeft. Volgens de traditionele wetten betekent dit dat deze vrijgezellen de volgende twee zijn die in het huwelijksbootje gaan stappen. In sommige gevallen wordt zelfs beweerd dat dit duo uiteindelijk met elkaar gaat trouwen.
De bruidegom mag de tweede kousenband pas tijdens de huwelijksnacht van het been van zijn vrouw weghalen. En hoe dat gebeurt? Dat is natuurlijk helemaal aan het nieuwe paar...
De oorsprong
De herkomst van dit gebruik is natuurlijk niet exact te achterhalen, maar volgens de geschiedenisboeken is deze traditie in de 14e eeuw ontstaan. Er bestaan echter meerdere theorieën.
Voorheen werd in Europa geloofd dat het geluk bracht als (ongehuwde) gasten een stukje van de bruidsjurk in handen wisten te krijgen. Maar dit leidde ertoe dat de bruidskleding de avond niet overleefde, tot groot verdriet van velen. Daarnaast ontstonden er vaak heftige taferelen bij het verscheuren van de jurk. Er werden andere manieren gezocht om de gasten toch iets mee te geven, waarbij verschillende spullen weggegooid werden, zoals de kousenband. Er ontstond wel een ander probleem. Soms werden de dronken mannelijke gasten lastig en probeerden deze met grof geweld van de bruid te trekken, met alle gevolgen van dien. Later bedacht men ook dat de bruidegom degene moest zijn die deze handeling subtiel uit moest voeren, om vervolgens zijn vrienden te betrekken in dit gebeuren.
Er is nog een ander interessant feitje: de kousenband is oorspronkelijk ook een symbool van maagdelijkheid. De ceremonie waarbij de bruidegom de band verwijdert, betekent dan ook niets meer dan dat de bruid afstand wil doen van haar maagdelijkheid tijdens de huwelijksnacht. De bruidegom heeft overigens geen maagdelijk teken bij zich.
De kousenband in andere landen
In andere Europese landen bestaan nog andere gebruiken. Zo kent Engeland een oud gebruik waarbij gasten de bruidssuite in mogen sneaken als het pas getrouwde stel daar al hun huwelijksnacht aan het vieren is. De gasten dienen dan te zoeken naar uitgetrokken kousen of de kousenband an sich. Degene die dit vindt, moet dit richting het bruidspaar gooien dat in bed feest ligt te vieren. Lukt het de gast om de kous op het gezicht van de bruid of bruidegom te gooien, dan is die persoon de volgende die trouwt. In Engeland komt dit ritueel nog sporadisch voor, aangezien het pas getrouwde koppel natuurlijk graag met z’n tweetjes willen genieten van de huwelijksnacht.
Spanje kent weer een ander ritueel. In dit land wordt een kanten kousenband vaak door de vriendinnen van de bruid in stukken geknipt of gescheurd. Vervolgens wordt dit in een grote schaal gestopt en gaan zij hiermee rond onder de rest van de gasten, om zo stukjes te verkopen. Tevens wordt daarbij vaak de stropdas van de bruidegom aan stukken gesneden, zodat gasten van beiden een ‘stukje’ kunnen aanschaffen. Het geld dat hier aan verdient wordt is een extraatje voor het bruidspaar. Regelmatig wordt deze verkoop ook in de vorm van een veiling gedaan dat vaak voor een hoop plezier zorgt. En extra 'sixpences' voor het bruidspaar is natuurlijk nooit weg.
